Wings of the People

In de zomer van 2015 reisde ik samen met cultureel antropologe Simone de Boer door Kirgizië. We documenteerden traditionele paardensporten en onderzochten hoe de mensen in de snel veranderende samenleving het concept 'traditie' nu eigenlijk zelf zagen. Vooral het spel 'Kok Boru' fascineerde ons. Kok Boru, of Ulak Tartysh, laat zich vrij vertalen als 'Geitsmijten'. Het zou een soort geflipte combinatie zijn van rugby en polo, maar dan met een geitenkarkas als bal. Dat moesten we met onze eigen ogen zien!

Kirgizië is een land in Centraal Azië, omringd door een aantal andere '-stans'; Uzbekistan, Kazachstan en Tajikistan, en grote broer China aan de rechterkant. Het land was tot 1991 onderdeel van de Sovjet-Unie, en sinds de onafhankelijkheid probeert de republiek zich staande te houden ondanks economische crises, etnisch geweld en vergaande corruptie. Er leven verschillende bevolkingsgroepen; de islamitische Uzbeken bebouwen het land in de Fergana vallei, de orthodoxe Russen leven met name in de steden in het noorden, en de gematigd islamitische Kirgiezen leven verspreid over het land. Het van oorsprong nomadische Kirgieze volk leeft nog steeds grotendeels op het platteland en in de bergen. Veel mensen verruilen in de zomer hun huis voor een vilten tent, de yurt. Door de strenge winters is het moeilijk om het hele jaar door verse groenten en fruit te krijgen, het menu bestaat dan ook voornamelijk uit aardappel, ui, vlees en de beroemde (of beruchte) gefermenteerde paardenmelk.

Van jongs af aan rijden kinderen op ezels, vanwaar de stap naar een paard snel gemaakt is. Overal zie je paarden. De merries worden gehouden vanwege hun melk, en met de hengsten hoedden de mannen kuddes schapen en de merries. De dieren worden gebruikt als transport op de onherbergzame, steile weggetjes van het Tien Shan gebergte, en als voedselvoorziening. Maar vooral geeft het hebben van veel paarden veel aanzien, een beetje Kirgies heeft er toch wel minstens één. Vooraanstaande mensen slachten bij belangrijke gebeurtenissen niet een schaap, maar een paard. 'You treat horses with much more respect than we do', vertelt een Kirgies ons, die zijn kennis van Europese paarden vooral baseert op het zien van de film Black Beauty, 'but in Kyrgyzstan horses are the wings of the people'. Zonder paarden geen Kirgizië, zoveel moge duidelijk zijn. De Kirgiezen zijn inderdaad niet altijd bepaald lief tegen hun paarden, maar het ziet er wel stoer uit, de eerste keer dat we Kok Boru te zien krijgen. Tientallen jonge mannen met brede gezichten en kleding met neplogo's (made in China?) vechten te paard om de dooie geit, ieder voor zich. Wie hem van de grond weet te rapen (de geit weegt zo'n 40 kg), klemt hem onder zijn been en racet er dan vandoor, naar een niet te precies afgesproken plek, als het maar ver is lijkt het. Ze waaieren uit over de vlakte, en klitten samen daar waar de rijder met het karkas is - denken we, want vaak zie je door alle tumult helemaal niet waar het beest is. Terwijl het spel doorgaat houden andere mannen pauze, stiekem wodka drinkend tijdens de ramadan, en even plotseling als het begon is het ook weer afgelopen. 

Meer foto's komen binnenkort online! Stay tuned...